اگر کسی از فضا به زمین نگاه کند، آن را یک سیاره آبی رنگ و پر از آب خواهد دید. حجم کل آبهای موجود در کره زمین، رقمی در حدود ۱٬۳۶۰ میلیون کیلومتر مکعب تخمین زده شدهاست. این حجم با توجه به چرخهٔ آب بهطور دائم در بین منابع مختلف در حال جابهجاییاست.[۹]
مهمترین منابع آب در کره زمین عبارتند از:[۱۰]
- آبهای زیرزمینی (چاه، چشمه و قنات)
- آبهای جوی (باران و برف)
- آبهای سطحی (رودخانه، دریاچه، دریا و اقیانوس)
همچنین بخشی از آب موجود در کره زمین بهصورت بخار در اتمسفر و بخش دیگری نیز بهصورت جامد در یخچالهای طبیعی وجود دارد.
حجم تقریبی میزان آب ذخیره شده در این منابع به این شرح است:[۹]
- اقیانوسها: حدود ۱٬۳۲۰ میلیون کیلومتر مکعب (۹۷٫۲٪)
- یخچالهای طبیعی: حدود ۲۵ میلیون کیلومتر مکعب (۱٫۷٪)
- سفرههای زیرزمینی: ۱۳ میلیون کیلومتر مکعب (۰٫۹٪)
- آبهای شیرین موجود در در دریاها، دریاچهها و رودها: ۲۵۰ هزار کیلومتر مکعب (۰٫۰۲٪)
- بخار آب در هواکره حدود ۱۳ هزار کیلومتر مکعب (۰٫۰۰۱٪)
استفاده از آب[ویرایش]
میانگین جهانی توزیع میزان استفادهٔ آب در بخشهای مختلف در سال ۲۰۰۳ به صورت زیر بود:[۱۱]
- کشاورزی: حدود ۶۹٪
- صنعت: حدود ۲۳٪
- مصارف خانگی: حدود ۸٪
بخش کشاورزی به دلیل آبیاری محصولات میزان زیادی آب مورد استفاده قرار میدهد. از سال ۱۹۶۰ میانگین جهانی میزان برداشت آب از منابع به منظور آبیاری زمینها ۶۰٪ افزایش یافتهاست و این در حالیاست که بین ۲۰٪ تا ۳۰٪[۱۲] آن تبخیر یا جاری میشود و به هدر میرود. میزان برداشت آب در کشورهای در حال توسعه به علت نداشتن ابزار مناسب دوبرابر کشورهای توسعهیافته برای هر هکتار است، درحالی که میزان محصولات کشاورزی آنها یکسوم میباشد. بهعلاوه، در اکثر نقاط خشک و نیمهخشک، به علت کمبود بارشهای جوی، ۹۰٪ آب مورد نیاز برای آبیاری زمینها از آب شیرین تأمین میگردد، درحالی که کشورهای توسعهیافته این رقم را به ۴۰٪ رساندهاند.[۱۳] [نیازمند منبع]
توزیع میزان استفادهٔ آب بهمنظور مصارف خانگی نیز در نواحی گوناگون مختلف میباشد. بهطور مثال و طبق آمار منتشر شده توسط برنامه عمران سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶، میانگین میزان آب مصرفی در ایالات متحده حدود ۵۷۵ لیتر و در اروپا بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ لیتر در روز برای هر شخص میباشد، درحالی که در کشور موزامبیک این رقم حدود ۱۰ لیتر میباشد.[۱۴]
کمبود آب[ویرایش]
اگرچه حجم کلی آبهای موجود بر روی زمین نسبتاً زیاد مینماید اما متجاوز از ۹۷٪ این آبها در دریاها و اقیانوسها متمرکز هستند و حدود ۲٪ نیز به صورت یخ و یخچالها در مناطق قطبی تجمع یافتهاست. از یک درصد آب باقیمانده نیز بخش زیادی در اعماق زمین بوده که استخراج آن مشکل و از دسترس انسان به دور است.[۱۵]
بهعلاوه، منابع آب شیرین در سطح زمین بهطور یکنواخت توزیع نشدهاند. در حال حاضر، ۹ کشور ۶۰٪ کل منابع آب شیرین را به خود اختصاص میدهند: کانادا، چین، کلمبیا، پرو، برزیل، روسیه، ایالات متحده آمریکا، اندونزی و هند.
در مقابل حدود ۸۰ کشور با کمبود آب مواجهاند که برخی از آنها تقریباً به هیچ منبع آب شیرین قابل توجهی دسترسی ندارند: کویت، بحرین، مالت، امارات متحده عربی، سنگاپور، اردن و لیبی.
با توجه به افزایش روزافزون جمعیت، توسعهٔ صنایع و افزایش آلودگی منابع آب شیرین، دسترسی به آب کافی و مناسب در برخی از کشورها به یک بحران جدی تبدیل شدهاست.[